Xét Nghiệm Sốt Xuất Huyết Chính Xác Tư Vấn Điều Trị Kịp Thời

NGUY CƠ NHIỄM BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT

Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm gây dịch do vi rút Dengue gây nên. Vi rút Dengue có 4 týp huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Vi rút truyền từ người bệnh sang người lành do muỗi đốt. Muỗi Aedes aegypti là côn trùng trung gian truyền bệnh chủ yếu.

Bệnh xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa. Bệnh gặp ở cả trẻ em và người lớn. Đặc điểm của sốt xuất huyết Dengue là sốt, xuất huyết và thoát huyết tương, có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn đông máu, suy tạng, nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời dễ dẫn đến tử vong.

BIỂU HIỆN VÀ CÁC GIAI ĐOẠN CỦA BỆNH 

Bệnh sốt xuất huyết Dengue có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Phát hiện sớm bệnh và hiểu rõ những vấn đề lâm sàng trong từng giai đoạn của bệnh giúp chẩn đoán sớm, điều trị đúng và kịp thời, nhằm cứu sống người bệnh.

Hình ảnh xuất huyết dưới da và muỗi Aedes aegypti truyền bệnh

GIAI ĐOẠN SỐT:

Là giai đoạn đầu tiên của sốt xuất huyết (thường ở 2 ngày đầu của bệnh), biểu hiện với các triệu chứng chính như: Sốt cao đột ngột, liên tục; Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn; Da xung huyết; Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt: Nghiệm pháp dây thắt dương tính; Thường có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu mũi. Xét nghiệm máu sẽ thấy các chỉ số như: Hematocrit (Hct) bình thường; Số lượng tiểu cầu bình thường hoặc giảm dần (nhưng còn trên 100.000/mm3); Số lượng bạch cầu thường giảm.

GIAI ĐOẠN NGUY HIỂM

Giai đoạn này thường vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh; biểu hiện:

Người bệnh có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt; nhưng cần đặc biệt lưu ý các biểu hiện sau: Đau bụng nhiều (đau bụng nhiều và liên tục hoặc tăng cảm giác đau nhất là ở vùng gan); Vật vã, lừ đừ, li bì; Gan to > 2cm dưới bờ sườn, có thể đau; Buồn nôn và nôn…

Đi kèm là biểu hiện thoát huyết tương do tăng tính thấm thành mạch (thường kéo dài 24-48 giờ); có thể có tràn dịch màng phổi, mô kẽ (có thể gây suy hô hấp), màng bụng, phù nề mi mắt; Nếu thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt (hiệu số huyết áp tối đa và tối thiểu ≤ 20mmHg hoặc tụt huyết áp, không đo được huyết áp, mạch không bắt được, da lạnh, nổi vân tím (sốc nặng), tiểu ít;

Xuất huyết biểu hiện dưới nhiều hình thức như: Xuất huyết dưới da (nốt xuất huyết rải rác hoặc chấm xuất huyết thường ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạn sườn hoặc mảng bầm tím); Xuất huyết niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nôn ra máu, tiêu phân đen hoặc máu, xuất huyết âm đạo hoặc tiểu máu; Xuất huyết nặng: chảy máu mũi nặng, xuất huyết âm đạo nặng, xuất huyết trong cơ và phần mềm, xuất huyết đường tiêu hóa và nội tạng (phổi, não, gan, lách, thận), thường kèm theo tình trạng sốc, giảm tiểu cầu, thiếu oxy mô và toan chuyển hóa có thể dẫn đến suy đa phủ tạng và đông máu nội mạch nặng. Xuất huyết nặng cũng có thể xảy ra ở người bệnh dùng các thuốc kháng viêm như acetylsalicylic acid (aspirin), ibuprofen hoặc dùng corticoid, tiền sử loét dạ dày-tá tràng, viêm gan mạn…

Sốt xuất huyết giai đoạn nguy hiểm

Một số trường hợp nặng có thể có biểu hiện suy tạng như tổn thương gan nặng/suy gan, thận, tim, phổi, não. Những biểu hiện nặng này có thể xảy ra ở người bệnh có hoặc không có sốc do thoát huyết tương.

Xét nghiệm máu có thể thấy: Hematocrit tăng > 20% so với giá trị ban đầu của người bệnh hoặc so với giá trị trung bình của dân số ở cùng lứa tuổi (máu cô đặc); Số lượng tiểu cầu giảm (<100.000/mm3); AST, ALT thường tăng (do tổn thương gan): Trường hợp nặng có thể có rối loạn đông máu.

Siêu âm hoặc X quang có thể phát hiện tràn dịch màng bụng, màng phổi.

GIAI ĐOẠN HỒI PHỤC

Thường vào ngày thứ 7-10 của bệnh, biểu hiện:

Người bệnh hết sốt, toàn trạng tốt lên, thèm ăn, huyết động ổn định và tiểu nhiều; Có thể phát ban hồi phục hoặc ngứa ngoài da; Có thể có nhịp tim chậm, không đều, có thể có suy hô hấp do quá tải dịch truyền.

Xét nghiệm máu: Hematocrit trở về bình thường hoặc có thể thấp hơn do hiện tượng pha loãng máu khi dịch được tái hấp thu trở lại; Số lượng bạch cầu máu thường tăng lên sớm sau giai đoạn hạ sốt; Số lượng tiểu cầu dần trở về bình thường, muộn hơn so với số lượng bạch cầu; AST, ALT có khuynh hướng giảm…

SỐT MẤY NGÀY THÌ CẦN LÀM XÉT NGHIỆM SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE?

Như chúng ta đã biết, sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong do sốc, xuất huyết, suy đa tạng… nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Mặt khác, khi không được phát hiện sớm để cách ly điều trị, bệnh dễ dàng lây lan thành dịch lớn. Vì vậy, khi có người bị sốt, đặc biệt trong vùng sốt xuất huyết lưu hành thì việc xét nghiệm nên được tiến hành càng sớm càng tốt và xét nghiệm lặp lại hàng ngày nếu có điều kiện. Cụ thể:

Khi mới sốt, có thể làm xét nghiệm PCR, phân lập vi rút Dengue; sang ngày thứ 4 hoặc thứ 5 xét nghiệm huyết thanh tìm kháng nguyên NS1; xét nghiệm kháng thể IgM, IgG để chẩn đoán xác định.

Xét nghiệm công thức máu (Hồng cầu, Bạch cầu, Tiểu cầu, CTBC, Hct…) và xét nghiệm chức năng gan, thận cũng được khuyến cáo làm hàng ngày để chẩn đoán phân biệt sốt xuất huyết với các nguyên nhân gây sốt khác, đồng thời để theo dõi, giám sát các biến chứng nguy hiểm do sốt xuất huyết gây ra…

XÉT NGHIỆM SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE

Dịch sốt xuất huyết đang hoành hành tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, đặc biệt tại các thành phố, đô thị nơi tập trung đông người mà điển hình là Thành phố Hà Nội. Có nhiều câu hỏi được người dân đặt ra liên quan đến xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết. Health Việt Nam liệt kê một số câu hỏi thường gặp nhất kèm câu trả lời để cộng đồng cùng tham khảo.

CẦN LÀM XÉT NGHIỆM NÀO ĐỂ CHẨN ĐOÁN SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE

Khi có sốt và các biểu hiện nghi ngờ bị sốt xuất huyết Dengue, cần tiến hành các nhóm xét nghiệm sau:

XÉT NGHIỆM HUYẾT THANH

Xét nghiệm nhanh: tìm kháng nguyên NS1.

Xét nghiệm ELISA: tìm kháng thể kháng Dengue IgM, IgG ở ngày thứ 5 của bệnh.

XÉT NGHIỆM PCR, PHÂN LẬP VI RÚT:

Để xét nghiệm, cần lấy máu trong giai đoạn sốt (thực hiện ở các cơ sở xét nghiệm có điều kiện).

Giá, bảng giá xét nghiệm sốt xuất huyết Dengue như thế nào?

Health Việt Nam cũng như nhiều cơ sở khác đã đăng tải giá gói xét nghiệm sốt xuất huyết Dengue công khai trên cổng thông tin để người dân chủ động lựa chọn đặt lịch xét nghiệm hỗ trợ lấy máu ngay tại nơi ở, nơi làm việc.

Xem báo giá gói xét nghiệm Tại đây.

Xét nghiệm sốt xuất huyết có cần nhịn ăn không?

Các xét nghiệm cấp cứu nói chung bao gồm cả xét nghiệm sốt xuất huyết có thể tiến hành bất kỳ lúc nào mà không bắt buộc phải nhịn ăn, các bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để đánh giá, ước lượng giá trị của các chỉ số. Tuy nhiên, cũng như tất cả các xét nghiệm huyết học và sinh hóa khác, để bảo đảm kết quả xét nghiệm được chính xác, khách quan nhất, việc lấy máu xét nghiệm vẫn nên được tiến hành lúc đói (sau bữa ăn 6 – 8 giờ hoặc lúc sáng sớm khi chưa ăn sáng).

Quy trình xét nghiệm sốt xuất huyết như thế nào?

Xét nghiệm sốt xuất huyết tại Health Việt Nam vô cùng đơn giản, tiện lợi.

Chi tiết quy trình tại đây

CÁC MỨC ĐỘ LÂM SÀNG CỦA SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE

Bệnh sốt xuất huyết Dengue được chia làm 3 mức độ (Theo Tổ chức Y tế Thế giới):

Sốt xuất huyết Dengue (sốt và xuất huyết dưới da).

Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo (kèm theo vật vã, li bì, nôn nhiều, xuất huyết niêm mạc, gan to).

Sốt xuất huyết Dengue nặng (Sốc, xuất huyết nặng, suy các tạng).

ĐIỀU TRỊ SỐT XUẤT HUYÊT DENGUE NHƯ THẾ NÀO?

Phần lớn các trường hợp sốt xuất huyết Dengue đều được điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở, chủ yếu là điều trị triệu chứng và phải theo dõi chặt chẽ phát hiện sớm sốc xảy ra để xử trí kịp thời.

Xem xét chỉ định nhập viện trong các trường hợp sau: Sống một mình; Nhà xa cơ sở y tế, không thể nhập viện kịp thời khi bệnh trở nặng; Gia đình không có khả năng theo dõi sát; Trẻ nhũ nhi; Thừa cân, béo phì; Phụ nữ có thai; Người lớn tuổi (≥60 tuổi); Có bệnh mạn tính đi kèm (thận, tim, gan, hen, COPD kém kiểm soát, đái tháo đường, thiếu máu tan máu...).

Việc điều trị sốt xuất huyết Dengue (theo hướng dẫn của Bộ Y tế) bao gồm:

+ Hạ sốt: Chỉ được dùng  paracetamol đơn chất khi sốt ≥ 38,5°C; nới lỏng quần áo và lau người bằng nước ấm. Liều dùng paracetamol từ 10-15mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4-6 giờ; tổng liều paracetamol không quá 60mg/kg cân nặng/24 giờ. Không dùng aspirin, analgin, ibuprofen để hạ sốt vì có thể gây xuất huyết, toan máu.

+ Bù dịch sớm bằng đường uống: Khuyến khích người bệnh uống nhiều nước oresol hoặc nước trái cây (nước dừa, cam, chanh, ...) hoặc nước cháo loãng với muối; Không ăn uống những thực phẩm có màu nâu hoặc đỏ như xá xị, sô cô la...; Lượng dịch khuyến cáo: uống theo nhu cầu cơ bản, khuyến khích uống nhiều.

+ Theo dõi chặt chẽ diễn biến người bệnh; Tái khám và làm xét nghiệm hàng ngày; Nếu xuất hiện dấu hiệu cảnh báo cho nhập viện điều trị.

+ Người bệnh đến khám lại ngay khi có một trong các dấu hiệu sau: Người bệnh thấy khó chịu hơn mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt; Không ăn, uống được; Nôn ói nhiều; Đau bụng nhiều; Tay chân lạnh, ẩm; Mệt lả, bứt rứt; Chảy máu mũi, miệng hoặc xuất huyết âm đạo; Không tiểu trên 6 giờ; Biểu hiện hành vi thay đổi như lú lẫn, tăng kích thích, vật vã hoặc li bì.

+ Đối với sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo, người bệnh cần được nhập viện điều trị nội trú để theo dõi sát và điều trị kịp thời các diễn biến xấu của bệnh. Việc theo dõi điều trị có thể bao gồm: theo dõi chặt chẽ mạch, HA, thân nhiệt, các dấu hiệu cảnh báo; Hạ sốt, bù dịch (đường uống hoặc truyền); Điều trị sốc, điều trị xuất huyết, điều trị suy đa tạng và các biến chứng khác của bệnh, các biến chứng do việc điều trị gây ra (nếu cần).

Liên hệ ngay Hotline 0896 108 108 hoặc Tổng đài tư vấn sức khỏe, tư vấn xét nghiệm 1900 633 902 để được tư vấn chuyên sâu về xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue và tư vấn điều trị bệnh từ các bác sĩ hàng đầu của Health Việt Nam!