Hồng cầu

Hồng cầu là những tế bào không có nhân.

Xem tươi: hình những chiếc đĩa lõm 2 bên xếp sát nhau thành từng chồng một, màu vàng rơm. Xem khi nhuộm May-Grunwald Giéma: hình tròn, màu hổng, ở giữa hơi nhạt.

Kích thước hồng cầu:

đường kính 7,5 p.m

dày 2,3 lim

thể tích 87,3 Jim3

Trong máu người khỏe mạnh, hình dạng đa s6 hổng cầu giống nhau cả. Hổng cẩu có chức năng vận chuyển oxy nhận lừ phổi tới các tổ chức và mang khí carbonic từ các tổ chức vẻ phổi để thải ra ngoài, chức năng này do huyết sắc tố đảm nhiệm.

SỐ lượng hổng éẳte * e o Hìng s*

Nam: * ’iÀf :

- Trỉ I - 3 ngày: 5 , 1 ± 0,36 T/l (S.’iM & f ±

- Trẻ 3 - 6 tháng: 4,2 ± 0,65 T/l (4.200.00Ơ ± 650.000/|al)

- Trẻ 7 - 15 tuổi :

' Nam: 3,9 T/I (3.916.830 - 3.931.116/^1)

Nữ: 3,7 ■ 3,9 T/l (3.742.860-3.905.1 30/Ml).

- Người lớn:

Nam: 4,2 ± 0,21 T/l (4.200.000 ± 210.000/^1)

Nữ: 3,8 ± 0,16 T/l (3.800.000 ± 16O.OOOẠ1!) Nên dùng ký hiệu "....T/l" theo đơn vị quốc tế SI thay cho ký hiệu X 1012/I" mà một số phòng xét nghiệm vẫn dùng.

Những số liệu trên đây được tính thecvphương pháp đếm thủ công, nếu dùng các thiết bị phân tích tự động thì số

lượng hồng cầu cao hơn có thể lên tới 4,5 - 5,5 T/l, Vì phương pháp đếm thủ cồng có nhiều sai số do quy trình và do số lượng hồng cầu được đếm quá nhỏ phải nhân với hệ số quá lớn ( X 10.000).

Thay đổi hênh lý:

a) Thay đổi về kích thước: 3 loại

. Hồng cẩu nhỏ, đường kính 4 - 6 ^ là hồng cầu đã già.

. Hồng cầu to, đường kính 9 - 1 2 fj.m là hổng cầu trẻ.

Hai loại này thuộc dòng nguyên hồng cầu gặp trong các hội chứng thiếu máu nhược sắc. Hồng cầu to gặp nhiều khi bệnh được hồi phục.

. Hồng cầu khổng lồ, đường kính >12 lim thuộc dòng nguyên hổng cỉu khổng lổ;'gặp trổng bệnh thiếu máò ác tính Biermểr. 

b) Thay đổi vé hình (lụn ạ t rong các t rang thái thicu máu:

. Hình quả lê, hình vợt, hình chùy gập trong cac hội chứng thiếu máu nặng.

Hình lưỡi l iềm do có huyêt sãc tô s, hình bia do co nhiều huyết sác tó bào thai F... t rong một sô bên h co rôi loạn về huyết sắc tỏ.

Hình cáu t ronc một loại bệnh thiếu má u tan máu.

Hình có gai (acanthocytose), hình miệng (stomatocytose), hình vỡ mảnh (schizocytose) gặp ờ bộnh nhân mang van tim nhân tạo, bệnh thiếu máu tan máu và trong các bệnh có tăng sinh hồng cầu. Hiộn tượng hồng cầu dị hình là dấu hiệu chứng tỏ hổng cầu kém vững bền do tác dụng tan máu đối với hồng cầu hoặc do phát triển không đầy đủ. Dị hình thường kèm theo hiện tượng không đều nhau về kích thước.

c) Thay đổi vé màu sắc và tích thể trong hổng cấu: Vê màu sắc có khi ở giữa hồng cầu không bắt màu, có khi ái toan, có khi ái kiẻm hoặc cả 2 thứ lần lộn: da sắc.

Đặc biệt cẩn chứ ý:

. Hồng cầu có .hạt kiêm gặp trong các trạng thái thiếu máu, nhất là trong bệnh nhiễm độc chì, xuất hiên rất sớm. Có thé lêh tới 90%

. Hổng cầu đa sắc báo hiệu sự hồi phục của dòng hồng

/* ớ i ịà ạhững hồng cẩụ no0 ,fỊ»ớilà mới I rong tủy ra t rong vòng 48 giờ. Phái nhuộm sông mới thây hổng cáu lưới. Bình thường, hồng cầu lưới có t rong máu với tỷ lệ: 0,7 ± 0,21 % ờ nam 0,9 ± 0,25% ở nữ so vói hổng cầu nói chung, theo Hằng sô sinh học người Việt Nam.

Hổng cầu lưới tăng nhiều trong các trạng thái thiếu máu nặng (nhất là bệnh thiếu máu do tan máu có thể lên tới 30

- 40% hoặc hơn nữa...) nhưng tiên lượng đang tốt, máu đang được hồi phục, các cơ quan tạo máu còn đủ khả năng làm nhiệm vụ và bổ sung thay thế những hồng cầu đã hỏng.

. Hồng cẩu có vòng Cahot: trong có nhiễm sắc thể hình nhẫn, hoặc hình số 8 , hình cái vợt... là những di tích màng nhân của hồng cầu non.

. Hồng cầu có tiểu thể Jolly: trong có nhiều cục nhiễm sắc thể là những di tích nhân của hồng cầu. Hai loại sau này là những hồng cầu non, bình thường không có trong máu, xuất hiện trong các trường hợp thiếu máu nặng như thiếu máu tan máu, thiếu máu ác tính Biermer.

. Hồng cầu có thể Pappenheimer chứa hạt sắt, do sắt liên kết vói huyết sắc tố không tốt như trong thiếu máu nhược sắc có nồng độ sắt cao trong máu, bệnh thiếu máu vùng biển (thalassemia), nhiễrh độc chì...

. Hồng cầu cổ thề JHeinz - Ehrlich, thể hiện khi nhuộm sống bằng xanh cresyl, gặp trong thiếu hụt bẩm sinh G-6- PD, thiếu máu tan mầte do nhỉỉm sắc...

d) Thay đổi vé sỏ' lượn IỊ

- Hỏn ạ ( ầu íỊnim: thiêu máu lio nhiêu nguyê n nhan:

. Thiếu máu cấp t ính sail mât máu

. Thiếu máu do thiếu sắt

. Thiếu máu liên quan đèn rồi loạn tóng hợp hay sư dụng porphyrin: bẩm sinh hay mắc phải (nhiêm độc chì, tăng nhu cẩu vi tamin Bh).

. Thiếu máu liên quan đến rối loạn tổng hợp ADN và ARN: thiếu hụt vitamin Bị-, và acid folic, rối loạn bẩm sinh hoạt động men tham gia quá trình tổng hợp purin và pyrimidin.

. Thiếu máu do suy tủy.

. Thiếu máu liên quan tới rối loạn quá trình phân chia hồng cầu có nhân.

. Thiếu máu tan máu do tổn thương bản thân hồng cáu, ngoài hồng cầu, bẩm sinh hoậc mắc phải.

- Hồng cầu tăng >5 T/ì (>5.000.000/(xl): Thay đổi sinh lý: lôn các vùng núi cao, hổng cẩu có thể tăng quá mức bình thường tới 6 - 7 triệu nhưng trờ lại mức bình thường nhanh chóng. Ở trẻ em, hồng cầu cũng tăng.

Thay đổi bệnh lý:

- Hồng cầu tăng ít và thoảng qua trong các trạng thái mất nước do đi lỏng, nôn nhiiu, sốc.

. Mộ! vài chứng nhiẻm độc (do asen, oxyd carbon). Khi đầu, cơ thể phản ứng mạnh, sản xuất nhiéu b i l l cấ|ỉ để chống lại cầc chít đôc sẽ di6t lại chúng đHy

- Hổng cầu tăng nhiéu và thường x n y tm V '

. Do thiếu dưỡng khí, tăng hổng cầu là một phàn ứng cùa cơ thế: gập t rong các bệnh có rối loạn tuán hoàn phổi và tim như hẹp động mạch phổi, bệnh tim tiên thiên, viêm động mạch phổi, khí thũng phổi...

. Sau khi cắt bỏ lách: nhưng sau một thời gian, các tổ chức võng mô sẽ làm nhiệm vụ thay thế cho chức năng lách.

. Bệnh Vaquez là một bệnh về tủy xương do nhiều nguyên nhân gây nên. Hồng cẩu trong bệnh này có thê lên tới 8, 10 hay 14 T/l, huyết sắc tô cũng tăng tới 125 - 200%.