Hạch đồ

Trong nhiều trường hợp, người ta chọc hạch làm hạch đồ để chẩn đoán nguyên nhân hạch to mà không làm sinh thiết hạch. Chọc hạch giản đơn hơn, không gây đau đớn nhiều cho bệnh nhân và làm ở bộnh phòng dẻ dàng. Người ta thường dành sinh thiết hạch cho những trường hợp cẩn biết rõ cấu trúc của hạch và trong những trường hợp hạch bị xơ hóa, nghèo tế bào; nhưng ngay cà trong những trường hợp này, kết hợp làm hạch dồ dể nghién cứu kỹ vé tế bào vẫn là một việc nên làm. 

Dừng loại kim mảnh, dường kính khoảng 7/10 mm, có nòng thông ngắn; bơm tiêm phải thật khít, nên chọn loại 20 ml để khi hút gây được một áp suất khá mạnh. Khòng phải chọc bất cứ hạch nào, mà tùy theo bệnh nôn chọn hoặc hạch xuất hiện đẩu tiên, hoặc hạch xuít hiện cuối cùng. Dùng hai ngón tay đè vào hai bên hạch đẻ cố định hạch lại; đưa kim qua da, tới hạch sẽ có cảm giấc đặc biệt. Điều khiển dầu kim Dằm vào phía bổn của hạch vì chính giữa hạch thường lĩiém^chứ* toàn tế b ìo đ i bị huy hoại. Nếu gặp hạch có phin dng'XO nhỄầu, *£ọ «ti đòns é tu kim dể phá bớt chỗ xơ, tiếp xóc với tế bào trong hfch d ỉ dàng. t rong hạch hàng bơm t iêm: kéo nòng bơm thật mạnh rồi đc tự nó t rớ VC vị trí cũ; làm như thê 2, 3 lán rỏi rút cà kim lẫn bơm t icm ra thật nhanh Trong lòng kim lúc đó đã có vài giọt dịch t rong hạch, bơm ra phiến kính và dàn phiến đồ ngay. Nhuộm phiến đổ như nhuộm máu, theo phương pháp Gi ems a , May Grunwa l d Gi ems a. . . Có thê xem tươi dưới lá kính.

a) Phiến đồ rất giàu tế bào, nhưng tỷ lệ hồng cầu rất thấp.

b) Công thức tế bào: tùy theo vị trí trong hạch, tỷ lệ các thành phần thường hay thay đổi. Nói chung ta có thể thấy:

- Tế bào dòng lympho: có rất nhiều

Nguyên huyết bào bất đầu biệt hóa sang dòng này

Nguyên lympho, lymphocyt.

- Tế bào dòng tổ chức bào:

Nguyên tổ chức bào

Tổ chức bào

Tương bào

Monocyt

Mastocyt rất hiếm

- Và một ít hồng cẩu.

Có tác giả đã đề nghị công thức tế bào dưói đây:

1. Hạch dồ bình thường

Tế bào lympho lưới 0,1 - 1,3%

0 - 5

5 0 - 7 0

Nguyên lympho

Tiền lymphocyt iM

Lymphocyt

Tương bào 0.5 - 1

Đại thực bào 0,5 — 1 •

2. Hạch dồ bệnh lý

ũ) Xuât hiên nhiêu loai t ế bào hát thường: • • *

. Bạch cáu bị hùy hoại lẫn trong mù khi bị nhiễm khuẩn.

. Bạch cầu hạt non trong bệnh leucemi tùy.

. Tế bào ung thư do di căn ung thư.

. Tế bào Sternbeg trong bộnh Hodgkin: tế bào Sternberg là một loại tế bào rất lớn, đường kính 30 - 100 jam, nhân khổng 16 thường méo mó vì chia làm nhiểu múi, trong nhân có nhiều hạt nhân, nguyên sinh chất khổng hạt, màu xanh kiềm.

h)Có rối loạn nhiều về công thức tê bào:

•lăng sàn dòng lympho trong bệnh leucemi lympho, u

Lympho ác tính không Hodgkin...

Hạch đồ trong một số bệnh

Bệnh leucemi lympho :

Hạch đồ rất giàu tế bào, có hiộn tượng tăng sản mạnh

• Đơn dạng tế bào: hầu hết tế bào đều giống nhau, đa số

: y^phocyt, mốt ít là nguyên lympho nếu là thể mạn tính hoặc ngược lại nếu là thể cấp tính.

Nêu đang là thể mạn tính, hạch đồ phát hiện nhiéu nguyên lympho, cần chú ý tiên lượng rất xắu, bệnh chuyển sang thể cấp tính.

Chẩn đoán rất có giá trị trong trường hợp thể ẩn. ở máu ngoại vi công thức hạch cầu bình thường.

- Bệnh Hodgkin:

. Xuất hiện tế bào Sternberg

. Đa dane tê bào rõ rệt: có đú các loai tế bào như

nguyên lympho, lymphocyt, bạch cầu đa nhân trung tính, ái toan, tế bào lưới bình thường, tương bào...

- Các u lympho ác tính khôniỊ Hodgkin với các thê lympho bào biệt hóa, thể lympho bào ít biệt hóa, thể tổ chức bào (trước gọi là sarcom lưới - réticulosarcome), thể hỗn hợp tổ chức bào - lympho bào, thể không biệt hóa bao gồm u lympho Burkitt, u lympho không biệt hóa đa hình,

thê bệnh hạch lympho có nguyên bào miễn dịch:

. Tăng sinh tế bào mạnh, hầu hết là các tế bào đều cùng  tuổi hoặc là nguyên lympho, hoặc là lymphocyt... tùy theo thể bệnh.

. Tế bào có những thay đổi dị thường, nhất là đối với loại tế bào gốc: xuất hiện những tế bào khổng lồ, kích thước không đều nhau, chất nhiễm sắc chỗ thưa chỗ đặc, nhiểu hạt nhân có khi to hoặc rất nhỏ, nhiều không bào trong nhân và nguyên sinh chất, hình gián phân bất thường...

- Di căn ung thư:

Xuất hiện tế bào ung thư khổng lổ.

- Bệnh lao hạch:

. Có mủ (bã đậu)

. Có thể tăng lymphocyt

. Tìm vi khuẩn sẽ thấy vi khuán Koch.

- Bé tì lì ĩủnu hacl ì cảu cí(ĩtì o nhân n h i êm kl ì ỉ iãn

. Trên tiêu bàn thấy nhiều bạch cáu đơn nhãn, bãt màu kiềm, hình ảnh da dạng, kích thước nói chung to.

- Hạch loạn sàn: nhiều tùy bào và bạch cáu hạt trong bệnh leucemi tủy.