Xét nghiệm tế bào - XN PHÂN

Trong phân thấy:

- Tế hào của các thức ăn chưa tiêu hóa hết: xem phần “thảm dò chức ning” ò dưới.

- Tế bào ống tiêu hóa:

. Các tế bào già cỗi có thể bong ra và lẫn vào phân , khi qua ruột đều bị hủy hoại hoàn toàn.

. Các tê bào do thương tổn các tổ chức ờ phán trôn ông tiêu hóa (dạ dày, tá tràng...) khi xuống tới hậu mòn cũng bị hủy hoại. Nếu kiểm tra thấy tê bào, nên nghĩ đến các thương tổn ờ thấp, viêm đại tràng, lỵ..., các tế bào trong các bệnh này có thể còn nguyên hoặc mới bị hủy hoại một phần.

- Hồng cầu:

Do niêm mạc hoặc loét thương tổn đến mạch máu gây chảy máu. Nếu thương tổn ở trên cao, hồng cấu thường cũng bị hủy hoại cả, nên tìm huyết sắc tố chắc chắn hơn; nếu thương tổn ở thấp, nhìn ờ kính hiển vi cũng thấy hồng cầu dễ dàng, phân có dính màu đỏ.

- Bạch cầu: 

Cũng như các loại tế bào khác, chỉ thấy bạch cẩu khi có thương tổn ở thấp. Bạch cẩu thường đi cùng với tế bào mủ.

Trong bệnh ly trực khuẩn: nhiều bạch cẩu đa nhân trung tính. Trong bệnh ly amib: nhiều bạch cẩu đa nhân ái toan.

Tuy nhiên tất cả các loại tế bào tr&n dù thương tổn ở cao cũng có thể thấy ở trong phân trong trường hợp tiêu hóa quá nhanh, tế bào không kịp bị hủy hoại nữa.

- Các tinh thể:

. Ammoni-magie trong phAn thối, lên men ammoniac.

. Hematoidin khi có chảy máu trong ống liêu-hóa hoặc ăn thức ăn có máu (tiết canh...)

. Bilirubin trong phân bị lỏng cấp tính.

. Charcot-Leyden trong bệnh lỵ amib...

- Các sạn sỏi:

Các sạn sỏi trong phân thường từ đường dẫn mật xuống, ít khi từ tụy xuống;

. Sỏi cholesterol: hình trứng, khá to, thường chỉ có một hòn, nổi lên trên mặt nước, đốt thì cháy hết. Màu trắng hay vàng do bilirubin kết hợp.

. Sỏi hỗn hợp có những lớp cholesterol, bilirubin, calci, carbonat; sỏi có nhiều mặt phẳng và thường có nhiều sỏi; có thể có dưới hình thái sạn, bùn mật; nếu thấy nhiểu, nghĩ đến lỗ rò túi mật - ruột.

. Sỏi sắc tố mật: tạo bởi bilirubin, màu xạm đen, chìm trong nước; kích thước nhỏ và thường có nhiều sỏi.

. Sỏi calci carbonat, calci magie phosphat quyện lại xung quanh một thứ cặn bã thức ăn: ở ruột, dễ vỡ nên có thể dưới hình thái sạn. 

. Sỏi calci phosphat rắn, hình bầu dục của tụy.

Cần phân biệt với những sỏi giả do các chất cặn bã thức ăn thực vật tạo nên. 

- Chất nhẩy:

Đình thường, có rất ít chất nhẩy. Khi có viêm niêm mạc trực tràng, chất nhẩy được tiết ra nhiẻu và bám vào phân.