Tầm soát ung thư vú - Biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe chị em phụ nữ

Ung thư vú là căn bệnh nguy hiểm đang gia tăng nhanh chóng

Theo PGS.TS Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, ung thư vú là căn bệnh ung thư phổ biến ở phụ nữ Việt Nam và hầu hết các nước trên thế giới. Ước tính mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 14,1 triệu ca mới mắc ung thư, trong đó riêng bệnh ung thư vú chiếm tới 1,2 triệu ca.

Ở nước ta, mỗi năm trên toàn quốc có khoảng 126.000 ca mới mắc và 94.000 trường hợp tử vong do ung thư, thì riêng ung thư vú chiếm khoảng 11.000 ca mới mắc và trên 5.000 trường hợp tử vong.

Cũng theo PGS Thuấn, xu hướng mắc bệnh ung thư vú ngày một gia tăng, ví dụ năm 2000, thống kê khi đó 100.000 phụ nữ mới có khoảng 18 người mới mắc thì đến năm 2010 con số này đã lên lên tới 30 người, tức là đã tăng lên gần gấp đôi sau 10 năm. Đặc biệt, bệnh ung thư vú ở nước ta ghi nhận ngày càng trẻ hoá. Minh chứng là tại Bệnh viện K Trung ương đã điều trị cho không ít những cô gái chỉ ở tuổi 20, 21 đã bị ung thư vú. Cái khó nhất là chưa thể xác định được nguyên nhân trẻ hoá độ tuổi mắc bệnh và ước tính đến năm 2020, chỉ tính riêng ung thư vú thì số trường hợp mới mắc lên khoảng 23.000 ca.

Điểm đặc biệt đáng lưu ý là, theo nhiều nghiên cứu khác nhau trên thế giới, hầu hết bệnh nhân ung thư vú có thể được điều trị khỏi hoàn toàn nếu phát hiện ở giai đoạn sớm.

Bệnh nhân ung thư vú tại Việt Nam đa số phát hiện ở giai đoạn muộn vì người dân không có thói quen khám tầm soát phát hiện bệnh sớm. Điều này gây rất nhiều khó khăn cho việc điều trị dẫn đến tỷ lệ tử vong do ung thư vú cao hơn nhiều so với các nước có nền y học phát triển.

Vậy phải làm gì để tầm soát phát hiện sớm ung thư vú, bảo vệ sức khỏe phụ nữ?

1. Tự kiểm tra vú thường xuyên 

Theo PGS.TS Trần Văn Thuấn, chị em nên thường xuyên tự khám vú sau chu kỳ kinh nguyệt khoảng 5 ngày để phát hiện sớm ung thư vú thông qua những dấu hiệu đặc trưng của bệnh.

Cách chị em phụ nữ tự khám vú:

+ Quan sát vú khi đứng hoặc ngồi trước gương

Hai tay xuôi, quan sát các thay đổi ở vú như sự mất cân đối, u cục, sự dầy lên, lõm da, tụt núm vú, chảy dịch hoặc thay đổi màu sắc da.

Đưa tay ra sau gáy, sau đó quan sát lại để tìm các dấu hiệu trên.

Chống hai tay lên hông, làm cử động cơ ngực lên xuống bằng động tác nâng vai lên hay hạ vai xuống. Động tác này làm cho các thay đổi nếu có sẽ rõ hơn.

Quan sát ở cả tư thế chính diện và nghiêng.

+ Sờ nắn khi đứng hoặc ngồi

Đầu tiên, hãy đưa tay phải ra sau gáy. Dùng tay trái sờ nắn vú phải, 4 ngón tay (trỏ, giữa, áp út, út) đặt sát vào nhau thành một mặt phẳng, ép đều lên các vùng khác nhau của tuyến vú vào thành ngực theo hướng vòng xoáy ốc từ đầu vú trở ra ngoài.

Kiểm tra từng vùng của vú và cả nách. Nặn nhẹ đầu vú xem có dịch chảy ra không. Sau đó tiến hành tương tự với vú bên trái.

+ Sờ nắn khi nằm

Hãy nằm ngửa một cách thoải mái, đặt một gối mỏng ở dưới lưng bên trái và dùng tay kiểm tra như thao tác đứng trước gương. Lần lượt đổi bên thực hiện khám bên vú còn lại.

Hình ảnh minh họa tự khám vú

Những dấu hiệu đặc trưng của ung thư vú cần chú ý phát hiện khi thăm khám gồm:

- 1 bên vú dày chắc hơn bên kia;

- Tụt núm vú;

- Da vùng vú bị lồi lõm, co kéo bất thường;

- Thay đổi màu sắc trên da của vú;

- Chảy dịch 1 bên vú (khi chảy dịch máu thì khả năng 80% là đã bị ung thư vú);

- Đau hoặc đỏ vú;

- Hạch nách hoặc hố thượng đòn.

2. Khám tầm soát định kỳ tại các cơ sở y tế

Các chuyên gia ung bướu khuyến cáo, phụ nữ 40 tuổi trở lên nên đi khám tầm soát tại các cơ sở y tế để ngoài việc phát hiện các dấu hiệu nêu trên, tùy theo từng trường hợp cụ thể, các bác sĩ sẽ chỉ định cho chị em chụp Xquang tuyến vú hoặc siêu âm vú để phát hiện các bất thường về hình thái (khối u) ở vú. Với những trường hợp chị em có tiền sử gia đình mắc ung thư vú (trong gia đình có mẹ, chị, em gái mắc ung thư vú) và/ hoặc khi xét nghiệm gen ung thư vú (gen BRCA1, BRCA2) dương tính thì nên chú ý khám định kỳ sớm hơn và thậm chí chụp cộng hưởng từ thay vì chụp Xquang tuyến vú để phát hiện ung thư vú sớm nhất có thể.

Hiện nay, với sự tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực xét nghiệm y học, nhiều cơ sở y tế trong nước và quốc tế đã áp dụng rộng rãi các kỹ thuật xét nghiệm máu (miễn dịch, sinh thiết lỏng - Liquid Biopsy) vào hỗ trợ tầm soát ung thư nói chung và ung thư vú nói riêng. Các xét nghiệm này cho phép xác định được khá nhiều dấu ấn ung thư/marker, các ctDNA… tương đương với tế bào/cơ quan bị ung thư hoặc tế bào/cơ quan có nguy cơ cao bị ung thư. Các xét nghiệm máu nếu được tiến hành đúng, biết kết hợp các chỉ số để đánh giá nguy cơ sẽ đặc biệt có ý nghĩa trong tầm soát ung thư ở giai đoạn sớm khi tế bào của các cơ quan mới đột biến gen, mới có sự thay đổi về chuyển hóa mà chưa phát triển thành các khối u (ở giai đoạn này các phương pháp chẩn đoán hình ảnh chưa có nhiều lợi thế trong tầm soát).

Như vậy, để tầm soát ung thư vú, chị em phụ nữ cần thường xuyên tự khám vú cho mình theo hướng dẫn; định kỳ khám sức khỏe nói chung, khám vú nói riêng tại các cơ sở y tế (thông qua khám lâm sàng, chụp Xquang tuyến vú; siêu âm vú hoặc chụp MRI theo chỉ định của bác sĩ và/ hoặc xét nghiệm máu định kỳ tìm các marker, các ctDNA trong máu để tầm soát phát hiện ung thư/nguy cơ ung thư vú ở giai đoạn sớm).

Đồng hành cùng Phụ nữ Việt Nam trong hoạt động khám tầm soát phát hiện sớm các ung thư thường gặp nói chung và ung thư vú nói riêng, nhằm đáp ứng nhu cầu tầm soát ung thư ngày càng tăng của chị em, Health Việt Nam hiện triển khai cung cấp nhiều Gói xét nghiệm máu Tầm soát ung thư với dịch vụ lấy máu và trả kết quả tại nhà không thu thêm phí vô cùng tiết kiệm, đơn giản, chính xác, thuận tiện. Để nhận tư vấn hỗ trợ sử dụng dịch vụ, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Tổng đài Tư vấn sức khỏe miễn phí 1900 633 902, số hotline 0899 108 108 hoặc qua fanpage facebook: https://www.facebook.com/HealthVietnam/. Health Việt Nam luôn sẵn sàng hỗ trợ và hân hạnh được phục vụ quý chị em!

(Bài viết có trính dẫn một số nội dung, số liệu trong bài “Cảnh báo của Giám đốc BV K Trung ương: Khi có dấu hiệu sau, 80% là đã mắc ung thư vú“ đăng trên trang http://benhvienk.vn)