Viêm gan B - Những điều người Việt cần biết

Việt Nam nằm trong khu vực có tỉ lệ mắc viêm gan B cao nhất thế giới. Bệnh có thể diễn tiến thành ung thư gan, gây tử vong chỉ trong vài tháng.

Vì sao người Việt không thể chủ quan với viêm gan B?

Viêm gan B là một bệnh nhiễm trùng về gan, do vi rút viêm gan B (HBV) gây ra. Nếu không được theo dõi, điều trị, virus HBV sẽ sinh sôi, diễn tiến thành viêm gan B mạn tính hoặc biến chứng thành xơ gan, ung thư gan, đe dọa tính mạng người nhiễm.

Việt Nam nằm ở khu vực Tây Thái Bình Dương, nơi có tỉ lệ mắc viêm gan B cao nhất thế giới - 6,2% người trưởng thành mắc bệnh. Riêng tại Đông Nam Á, tỉ lệ mắc viêm gan B là 2%.

Virus viêm gan B sống được bên ngoài cơ thể người ít nhất 7 ngày. Trong thời gian này, nếu xâm nhập được vào cơ thể người chưa có kháng thể HBV, chúng hoàn toàn có thể gây bệnh.

Thời gian ủ bệnh trung bình của virus viêm gan B là 75 ngày, nhưng cũng có thể giao động từ 30 - 180 ngày. Ta có thể phát hiện sự tồn tại của của HBV sau 30 – 60 ngày kể từ khi chúng xâm nhập vào cơ thể.

Viêm gan B là bệnh về gan phổ biến tại Việt Nam

Viêm gan B lây qua đường nào?

- Lây từ mẹ sang con

- Lây qua đường quan hệ tình dục

- Lây qua tiếp xúc da, niêm mạc với máu hoặc dịch cơ thể của người nhiễm

- Dùng chung kim tiêm, dao cạo râu hoặc các vật có dính máu của người nhiễm

- Lây nhiễm qua quá trình thực hiện phẫu thuật, thủ thuật ở các bệnh viện, cơ sở y tế hoặc phòng răng, nếu những địa điểm đó không đáp ứng tiêu chuẩn về vệ sinh, diệt khuẩn…

Ai có nhiều nguy cơ nhất?

6 năm đầu đời là quãng thời gian cần đặc biệt lưu tâm, bởi lúc này, trẻ đặc biệt dễ bị lây nhiễm virus, và nguy cơ bệnh trở nặng là rất cao.

80 - 90% trẻ dưới 1 tuổi nhiễm virus HBV mắc viêm gan B mạn tính. 30 - 50% trường hợp trẻ dưới 6 tuổi nhiễm virus HBV mắc viêm gan B mạn tính. 20 – 30% trường hợp mắc viêm gan B mạn tính sau này sẽ diễn tiến thành bị xơ gan hoặc ung thư gan.

Trong khi đó, nếu nhiễm virus HBV ở tuổi trưởng thành, chỉ có chưa tới 5% diễn tiến thành viêm gan B mạn tính.

Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh, là đối tượng dễ mắc viêm gan B nhất

Triệu chứng có dễ nhận biết không?

Hầu hết các trường hợp viêm gan B cấp tính – giai đoạn đầu của bệnh, đều không biểu hiện triệu chứng. Tuy nhiên, cũng có người gặp 1 số biểu hiện không điển hình, kéo dài vài tuần như:

- Vàng da, vàng mắt

- Nước tiểu sậm màu

- Kiệt sức

- Buồn nôn, nôn, đau bụng

Trong một vài trường hợp, người mắc viêm gan cấp tính có thể diễn tiến thành suy gan cấp tính dẫn đến tử vong.

Làm thế nào để phát hiện bệnh?

Qua chẩn đoán lâm sàng, khó có thể phân biệt viêm gan B với các loại viêm gan do những virus khác gây ra. Xét nghiệm máu là phương pháp chính xác để biết một người có mắc viêm gan B hay không, và giai đoạn bệnh là cấp tính hay mạn tính.

Tiêm vaccine càng sớm càng tốt là cách bảo vệ hiệu quả nhất trước viêm gan B

Viêm gan B có thể chữa khỏi không?

Không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho viêm gan B cấp tính. Việc điều trị viêm gan B cấp tính hướng tới duy trì trạng thái sức khỏe tốt, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng, kể cả việc bổ sung nước bị mất do nôn mửa và tiêu chảy.

Đa phần các trường hợp mắc viêm gan B mạn tính đều không thể được chữa khỏi, mà chỉ có thể điều trị bằng thuốc để ức chế virus sinh sôi, làm chậm sự tiến triển của xơ gan, giảm tỷ lệ mắc ung thư gan và kéo dài thời gian sống. Hầu hết tất cả bệnh nhân tiếp nhận điều trị viêm gan B đều cần duy trì quá trình này trong suốt cuộc đời.

Ung thư gan trên nền viêm gan B mạn tính diễn tiến nhanh chóng, nếu không được điều trị, bệnh nhân thậm chí có thể tử vong vài tháng. Ngược lại, nếu được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể kéo dài tuổi thọ tới vài năm. Ngoài ra, ghép gan hiện đã mang lại cơ hội sống cho rất nhiều bệnh nhân xơ gan.

Làm thế nào để phòng ngừa viêm gan B?

Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa viêm gan B. 95% trường hợp đã tiêm chủng được bảo vệ hoàn toàn khỏi viêm gan B. WHO khuyến cáo, trẻ sơ sinh được tiêm phòng viêm gan B càng sớm càng tốt - tốt nhất là trong vòng 24 giờ sau sinh, và cần tiêm nhắc lại 2 - 3 mũi nữa. Ngoài ra, người chưa có kháng thể viêm gan B đều có thể tiêm chủng bất cứ lúc nào. Khả năng bảo vệ của kháng thể trước viêm gan B trong ít nhất là 20 năm, thậm chí là cả đời.